Kolejka linowa na Petřín
Kolejka linowa na Petřín (czes. Lanová dráha na Petřín) – elektryczna kolej linowo-terenowa w centrum Pragi, prowadząca z dzielnicy Malá Strana na szczyt wzgórza Petřín.
Pierwszy pomysł budowy kolei linowo-terenowej na wzgórzu Petřín podniesiony został już w 1886 r. Dwa lata później debatowała nad nim praska Rada Miejska. Ostatecznie kolej zdecydowano się wybudować w związku z przygotowywaną w Pradze na 1891 rok wystawą przemysłową, m.in. jako dojazd do budowanej równolegle z tej samej okazji wieży widokowej na Petřínie. 24 grudnia 1890 r. Ministerstwo Handlu udzieliło „głównemu królewskiemu miastu Pradze” koncesję na budowę i eksploatację kolei linowej na Nebozízek[1].
Budowę rozpoczęto 2 lutego 1891 roku, a już 13 lipca odbyła się pierwsza jazda próbna. Oficjalny odbiór techniczny nastąpił 25 lipca. Kolej uroczyście oddano do użytku 20 sierpnia tegoż roku[1]. Początkowo trasa miała długość 396,5 m i pokonywała różnicę wysokości 102,2 m (średnie nachylenie: 26,7%). Była to kolej z torem wąskim (1000 mm), trójszynowa: po środkowej szynie jeżdziły wagony w obu kierunkach, z krótkim odcinkiem mijanki w połowie trasy, który był dwutorowy. Wagony były długie na 6 m i szerokie na 2 m, każdy z nich mieścił do 50 pasażerów. Wykonał je zakład Ringhoffera na Smíchovie[2].
Trasa kończyła się nieco powyżej dzisiejszej stacji środkowej zwanej Nebozízek. Funikular wykorzystywał oryginalny, wodno-balastowy układ napędowy: zbiornik zjeżdżającego w dół wagonu napełniany był niewykorzystaną wodą z ujęcia znajdującego się w sztolni za Nebozízkiem. Dlatego też kolej zawieszała swą działalność w mroźne zimy, gdy woda zamarzała[3]. Kursowała zwykle od początku marca do końca października. Nie działała również w czasie I wojny światowej. Ostatecznie zakończyła pracę w 1921 r. w związku z niedostatkiem wody z ujęcia na stoku (dysponujące nim praskie zakłady wodociągowe wypowiedziały zarządcy kolei umowę[2]). W latach 1891–1914 przewiozła łącznie 2 204 tys. osób[1].
Świadome niedoskonałości wodnego napędu kolei towarzystwo eksploatujące wieżę widokową na Petřínie już w 1910 r. wystąpiło o jego przebudowę na elektryczny[1], jednak dopiero w 1932 r. powstała kolej w obecnej postaci, o dłuższej trasie, torze o normalnym rozstawie szyn (1435 mm) i z elektrycznym napędem. Po przebudowie długość linii wyniosła 511 m, a różnica pokonywanych wysokości wzrosła do 130,45 m[2]. Funkcjonowała bez przerwy, w tym przez całą II wojnę światową. Jej działanie przerwało w 1965 r. osunięcie się ziemi (spowodowane długotrwałymi deszczami w tymże roku), które znacznie uszkodziło torowisko. Funikular przywrócono do ruchu dopiero 15 czerwca 1985 r.[2], kiedy to stał się on częścią regularnego systemu praskiego transportu publicznego[3]. Otrzymał on wówczas też nowe wagony.
Aktualnie kolej ma 3 przystanki – dolny Újezd, pośredni Nebozízek i górny Petřín. Długość trasy wynosi 510 m, pokonywana różnica wzniesień - 130 m, maksymalne nachylenie trasy 29,8%. Prędkość podróżna: 4 m/s. Tabor stanowią 2 wagony o pojemności 100 osób każdy[3]. Funikular jeździ codziennie (z wyjątkiem dwóch krótkich przerw konserwacyjnych w roku) od 8.00 do 23.00 co 15 min.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Wg tablicy informacyjnej przy górnej stacji kolei (dostęp: 05.2022)
- ↑ a b c d Lanová dráha Petřín. [dostęp 2023-10-30].
- ↑ a b c Mirosław J. Barański: Funikularem na praską „wieżę Eiffla”. [w:] Na szlaku. Magazyn turystyczno-krajoznawczy R. XXXVII, nr e-200 (396) [on-line]. Oddział Wrocławski PTTK, czerwiec 2023. s. 37-40. [dostęp 2023-10-30].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Fojtík, Pavel: Po kolejích na Petřín. Praha: Dopravní podnik hl. m. Prahy, 2001. ISBN 80-238-7390-3.
- Fojtík, Pavel; Linert, Stanislav; Prošek, František: Historie městské hromadné dopravy v Praze. Praha: Dopravní podnik hl. m. Prahy, 2005. ISBN 80-239-5013-4.
| Środki transportu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Infrastruktura |
| ||||
| Przewoźnicy |
| ||||
| Organizatorzy |
